Doğduğumuz andan itibaren hepimiz kendimizi bir yaşlanma sürecinin içinde buluruz. Gelişen yaşlanma sürecinde yaş ilerledikçe vücut fonksiyonlarında bazı gerilemeler oluşmaktadır. Yunanca “sarx” et (kas), “penia” ise kayıp, azalma anlamlarına gelmektedir. Sarkopeni kelime anlamıyla “kas kaybı” anlamına gelir. Kas kitlesi ve kas fonksiyonlarındaki azalma, kas erimesi olarak da tanımlanabilir.
Sarkopeni bir yaşlı hastalığı olarak bilinse de gençlerde ve çocuklarda da rastlanan geriatrik (yaşlılık hekimliği) bir sendromdur. Temel nedeni yaşlılık olsa da; yanlış beslenme ve stres hastalığı tetikleyen faktörler arasında bulunmaktadır.
Kas kitlesi ve fonksiyonu 30’lu yaşlara doğru en üst seviyededir. Ergen bir bireyin vücut ağırlığının yaklaşık üçte birini çizgili kaslar oluşturur.30’lu yaşlardan sonra %1 civarında kas ve doku kaybı gelişir. Normal bir erişkinde 40 yaşından sonra kas kütlelerinde bir azalma gözlemlenmektedir. 70’li yaşlara gelindiğinde ise kas dokusu ve kütlesinin yaklaşık yarısı kaybedilmiş olur. Yaşlanmanın devamı ile birlikte bu kayıplar daha da artarak devam eder ve sarkopeni iyice hızlanır. Bu nedenle daha genç yaş grubunda ortaya çıktığında hemen tedavi edilmesi gerekmektedir.
Sarkopeni’nin çok çeşitli nedenleri vardır. Anabolik hormon üretiminde ve duyarlılığında azalma, nöron kaybı, salgı ürünlerinin düzensizleşmesi temel nedenlerdir. Bunları takiben yaşlanma, yanlış beslenme, hareketsizlik, diyabet, obezite, duygu-durum bozuklukları, büyüme hormonlarının salınımının giderek azalması listede yerini alır.
Sarkopeni Belirtileri Nelerdir?
Kaslarda zayıflık ve güçsüzlük, merdiven çıkarken zorlanma, oturma pozisyonundan kalkma pozisyonuna geçerken zorlanma, günlük fiziksel aktiviteleri yapmada zorlanma gibi belirtiler hastalığın habercisidir.
Sarkopeni Taramaları:
.MR
.BT
.Antropometri = insan vücudunun ölçüleri ile ilgilenen teknik.
.Dual Enerji X-ray absorpsiyometri (DXA) = kemik mineral dansite değerlerini ölçmek için kullanılır.
.Biyoelektrik empedans analizi (BIA) = zayıf elektrik akımlarının vücut dokularından geçerken karşılaştığı dirence bakarak dokular hakkında bilgi üretme temelli bir doku ölçüm yöntemi.
Sarkopeni Sıklığı Nedir?
Sarkopeni sıklığı 65-70 yaşlarında %13-14 iken 80 yaş ve üzerinde %50 oranında görülmektedir. Bazı çalışmalarda kadınlarda erkeklere oranla 3.6 kat daha fazla olduğu da görülmüştür.
Sarkopeni Tedavisi:
Sarkopeni’nin kesin bir tedavisi yoktur. Ancak birtakım yöntemler ileri durdurmak veya yavaşlatmak mümkün olabilir.
Egzersiz yapmak: Sarkopeni için en temel tedavi yöntemlerinden biridir. Direnç eğitimi kas gücünü ve dayanıklılığını arttırmak üzerine tasarlanır. Direnç bantları veya ağırlıklar kullanılır.
Hormon replasman tedavileri, testosteron takviyeleri, büyüme hormonu takviyeleri, D vitamini, metabolik sendromların tedavisi için ilaçlar hastalığın gelişim evresine göre seçenek olabilecek tedavilerdir.
İnsan ömrünü uzamasıyla ortaya çıkan yaşlanmadan kaçınmak mümkün olmadığına göre ne yapabiliriz?
Fiziksel olarak aktif olmak sarkopeni yüzdesini büyük oranda düşürür. Egzersizlerin etkili olmasına yardımcı ise doğru beslenmedir. Yapılan araştırmalara göre yaşlıların daha fazla protein tüketiminde bulunması hastalığı geri planda tutmaya yettiği yönünde.
Kaynak :
Ellerine sağlık.