Hepimizin başka kişilerden yakınlık bekleme eğilimi vardır. O kişiler yakınımızda olduğunda güvende hissedebilir veya uzaklaştığında öfke duyabiliriz. Peki başka insanlara karşı hissettiğimiz bu içimizdeki savaşın nedeni, anlamı ne?
Bağlanma kuramı hayvan gözlemleri ve deneyleri sonucunda gelişmiş bir kuramdır. Bazı bağlanma kuramcılarına göre, bir kişinin yetişkinlikte insanlarla kuracağı ilişkinin niteliği ve insanlardan beklentileri, bu kişinin bebekliğinde annesiyle kuracağı bağlanma ilişkisi ile belirlenir. Anne ve çocuk arasındaki sıcak duygular, çocuğun beslenme, temizlik gibi ihtiyaçlarının anne tarafından zamanında karşılanması bunun temelini oluşturur. Örneğin; anne kısa bir süreliğine çocuğun bulunduğu odadan çıktığında, çocuk çok fazla ağlıyor ve annesi döndüğünde ona sarılmak yerine ona tepki gösteriyorsa annesine kaygılı-kararsız bağlandığını gösterir. Başka bir örnekte anne odadan çıktığında çocuk biraz huzursuz olsa da oyununa devam ediyor ve annesi döndüğünde ona neşeli bir şekilde sarılıyorsa bu da çocuğun annesinin geri geleceğinden emin olduğunu, güvenli bağlandığını gösterir. Güvenli bağlanmayı yaşayamayan çocuklar, dünyanın güvensiz bir yer olduğunu düşünerek büyür ve böylece herkesin bağlanma stili bebeklikten oluşmaya başlar.
Araştırmalara göre yetişkin bağlanma modelleri; güvenli bağlanma, kaçınan bağlanma, kaygılı bağlanma ve korkulu bağlanmadır.
Güvenli Bağlanma: Bu bağlanma stiline sahip bireyler, hem kendilerini hem de başkalarını olumlu görme eğilimindedirler. Kendilerini ve başkalarını sevilmeye değer görürler. İlişkileri başlatmakta ve sürdürmekte başarılıdırlar. Reddedilmekten ve sonucun olumsuz olacağından korkmazlar. İlişkileri sırasında kişisel özerkliklerini yitirmemeyi de başarırlar.
Korkulu Bağlanma: Bu bağlanma stiline sahip bireyler, kendilerini de başkalarını da değersiz görme eğilimindedirler. Sosyal temas ve yakınlık isterler ancak karşılarındaki kişilere güvenemezler ve reddedilme korkusu yaşarlar. Bu yüzden de ya ona ya aşırı ihtiyaç duyan ilişkiler içerisine girerler ya da yakın ilişkiye girmekten kaçınırlar.
Kaygılı/Kayıtsız Bağlanma: Bu bağlanma stiline sahip bireyler kendilerini değerli, başkalarını değersiz görürler. Kimseyle kolay kolay yakın ilişki kurmazlar. Dışarıdan soğuk, cool ya da snop olarak değerlendirilen kişilerdir. Başkalarına duydukları gereksinimi ve yakın ilişkilerin önemini reddederler. Genelde duygusal ilişkiden ve evlilikten kaçma eğilimindedirler. Asıl korkuları yakın ilişkinin getireceği bağlanma ve buna bağlı yaşanabilecek terk edilme ya da karşılık alamamadır.
Saplantılı Bağlanma: Bu bağlanma stiline sahip bireyler kendileri dışındaki herkesi değerli görürler. Düşük öz saygıya sahiptirler. Bu kişiler hayatlarındaki insanlardan aşırı ilgi ve hassasiyet beklerler. Partnerlerinin ilgilerinden hiçbir zaman tam tatmin olmazlar, onların gözünde kendilerinin değersiz olduklarını düşünür ve bu yüzden sürekli ilgi için paranoid şekilde her şeyi kontrol ederler.
Siz hangi bağlanma stiline sahipsiniz?
Kaynaklar ve İleri Okuma
https://www.psikolium.com/tr/icerik/222/askta-baglanmak
https://artipsikoloji.com/asta-baglanmak/
http://www.buyukkolej.k12.tr/public/uploads/images/Rehberlik-bulten_ve_yazilar/BAGLANMA_STILLERI.pdf
https://tr.wikipedia.org/wiki/Ba%C4%9Flanma_teorisi
Comments