Sperm ve yumurta olmadan, yalnızca insan derisi kullanılarak tam bir insan embriyosu üretmek mümkün olabilir.
Kudüs Hebrew Üniversitesi (HU) araştırmacıları, deri hücrelerini erken dönem embriyo yapısını meydana getiren üç ana kök hücre tipine dönüştürmeyi başardı. Çalışma, embriyo hastalıkları ve plasenta işlev bozukluklarını modellemenin yanı sıra, cilt hücrelerinden embriyo üretmenin de yolunu açıyor.
Cell Stem Cell’de yayınlanan makalede, Hebrew Üniversitesi Gelişimsel Biyoloji ve Kanser Araştırmaları bölümünden Dr. Yossi Buganim ve ekibi, farelerdeki deri hücresini erken dönem embriyo oluşumunu gerçekleştiren 3 ana hücre tipine dönüştürülebilen bir grup gen keşfetti: Bu 3 tip hücre embriyonun kendisini, plasentayı ve embriyo dış dokusunu (örn. göbek bağı) üretiyor. Gelecekte sperm ve yumurtaya ihtiyaç duymadan yalnızca insan derisi kullanılarak tam bir insan embriyosu üretmek mümkün olabilir. Bu keşif embriyodaki yapısal bozuklukları modelleme ve plasenta işlev bozukluklarına ışık tutmada önemli bir adım olduğu kadar kısırlık sorunlarını kökten çözebilecek yaklaşımların da önünü açıyor.
Hücrenin Proglamlanması
Deri hücresinin “yeniden programlanarak” daha sonra fetus yapısını alan erken embriyo hücrelerine dönüşebilme yeteneği 2006 yılında Japon araştırmacılar tarafından keşfedilmişti. “İndüklenmiş Pluripotant Kök Hücre (iPSC)” adı verilen programlanmış bu deri hücreleri, döllenmeyi takip eden ilk günlerde oluşan hücrelerle birebir aynı. Bu hücreler, plasenta gibi ekstra-embriyonik dokular dışında fetus oluşumunda yer alan her türlü hücre tipine dönüşebiliyor. Keşfedilen 5 genli kombinasyon ile yeniden programlanan cilt hücrelerinin erken embriyo hücrelerine dönüşmesi yaklaşık bir ay sürüyor.
Embriyo gelişiminin doğal sürecini ve deri hücrelerinin yeniden programlanmasını sağlayan moleküler etkileri irdeleyen ekip ilginç bulgulara ulaştı. Örneğin “Eomes” geni, hücreyi plasenta gelişimine iterken “Essrb” geni, fetus kök hücre gelişimini desteklemek için geçici olarak ekstra-embriyonik kök hücre kimliğine bürünüyor.
Comments